Ayak Başparmağı Altında Ağrı: Sesamoidit ve Sesamoid Kırığı Nedir?
Vücudumuzdaki kemiklerin çoğu eklemlerle birbirine bağlıyken, bazı kemikler yalnızca tendonlara bağlıdır veya kasların içine gömülüdür; bunlara
sesamoid kemikler denir1. Diz kapağı en büyük sesamoid kemiktir, ancak bu makale ayağın ön kısmında, ayak başparmağının altında bulunan mısır tanesi büyüklüğündeki iki küçük sesamoid kemiğe odaklanmaktadır2222.
Bu sesamoidler, kasnak gibi görev yaparak tendonların kas kuvvetlerini verimli bir şekilde iletmesine yardımcı olur, ağırlık taşımaya destek olur ve ayak başparmağı kemiklerini yükseltir3333.
Diğer kemikler gibi sesamoidler de yaralanabilir. İki yaygın sorun şunlardır:
- Sesamoidit: Sesamoidleri çevreleyen tendonların tahriş olması veya iltihaplanmasıdır4. Bu durum bir tür tendinittir ve özellikle bale dansçıları, koşucular ve beyzbol yakalayıcıları arasında yaygındır5.
- Sesamoid Kırığı: Sesamoid kemiğinin akut bir yaralanma veya tekrarlayan stres (aşırı kullanım) nedeniyle kırılmasıdır6.
Sesamoidit ve Sesamoid Kırığının Belirtileri
- Ağrı, ayak tabanında, ayak başparmağının altında yoğunlaşır7.
- Sesamoiditte ağrı yavaş yavaş gelişebilir8.
- Kırık durumunda ise ağrı genellikle yaralanmadan hemen sonra hissedilir9.
- Şişlik ve morarma olabilir veya olmayabilir10.
- Ayak başparmağını büküp düzeltmekte zorluk ve ağrı yaşanabilir11.
Teşhis Yöntemleri
Fiziksel Muayene
Doktorunuz, hassasiyeti kontrol etmek için ayağınızı ve ayak başparmağınızı muayene edecek ve hareket açıklığını değerlendirecektir12. Ağrının artıp artmadığını görmek için başparmağınızı yukarı doğru bükebilir13.
Görüntüleme Testleri
- Röntgen: Doğru teşhis için genellikle röntgen istenir14. Röntgen, kırık bir sesamoidin pürüzlü kenarlarını, doğuştan iki parçalı (bipartit) olabilen bir sesamoidin pürüzsüz kenarlarından ayırmaya yardımcı olur15. Doktorunuz karşılaştırma için diğer ayağınızın da röntgenini isteyebilir16.
- Kemik Taraması: Röntgen normalse, doktorunuz kemik tahrişini gösterebilen bir kemik taraması isteyebilir17.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Genellikle gerekli olmasa da, konservatif tedaviler başarısız olursa ve röntgen sorunu teşhis edemezse istenebilir18. MRG, iltihabı veya röntgende görünmeyen küçük stres kırıklarını gösterebilir19.
Tedavi Seçenekleri
Tedavi genellikle cerrahi olmayan (konservatif) yöntemlerle yapılır20.
Cerrahi Olmayan (Konservatif) Tedavi
Sesamoidit Tedavisi:
- Ağrıya neden olan aktiviteyi durdurun ve ayağınızı dinlendirin21.
- Ağrıyı hafifletmek için aspirin veya ibuprofen gibi ilaçlar alın22.
- Ayak tabanınıza buz uygulayın23.
- Yumuşak tabanlı, alçak topuklu ayakkabılar giyin24.
- Stresi azaltmak için keçe yastık kullanın25.
- Ayak başparmağınızı hafifçe aşağıya doğru bükülü kalacak şekilde bantlayın (plantar fleksiyon)26.
- Doktorunuz şişliği azaltmak için steroid enjeksiyonu önerebilir27.
- Belirtiler devam ederse, 4 ila 6 hafta boyunca çıkarılabilir kısa bacak kırığı korsesi takmanız gerekebilir28.
Sesamoid Kırığı Tedavisi:
- Sert tabanlı bir ayakkabı veya kısa bir bacak kırığı desteği giymeniz gerekecektir29. Doktorunuz ayrıca eklemi bantlayabilir30.
- Kırık iyileşirken baskıyı azaltmak için J şeklinde bir ped takmanız gerekebilir31.
- Ağrı kesiciler önerilebilir32.
- İyileşme birkaç ay sürebilir33.
Cerrahi Tedavi
Konservatif tedaviler semptomları hafifletmezse, doktorunuz ameliyat önerebilir34. Ameliyat aşağıdaki durumlarda önerilebilir:
- Cerrahi olmayan tedaviyle iyileşmeyen uzun süreli sesamoidit35.
- Yerinden çıkmış (kemik parçalarının doğru hizalanmadığı) bir sesamoid kırığı36.
- İyileşmeyen bir sesamoid kırığı (nonünyon)37.
Cerrahi tedavi genellikle sesamoid kemiklerinden birinin kısmen veya tamamen çıkarılmasını içerir38.
