Diz kireçlenmesi, tıbbi adıyla osteoartrit, diz ekleminde en sık görülen eklem hastalığıdır. Genellikle yaşa bağlı olarak gelişen ve eklemin kıkırdak dokusunda aşınma ile karakterize olan bir durumdur. Kıkırdak, kemiklerin uçlarını kaplayarak eklem hareketlerini kolaylaştıran pürüzsüz bir dokudur. Diz kireçlenmesinde bu kıkırdak zamanla incelir, pürüzlü hale gelir ve en sonunda kaybolur. Bu durum, kemiklerin birbirine sürtünmesine ve ağrıya, şişliğe ve hareket kısıtlılığına neden olur.
Diz kireçlenmesi, eklem kıkırdağının zamanla yıpranması sonucunda kemiklerin sürtünmeye başlamasıyla ortaya çıkan ilerleyici bir hastalıktır. Eklem kıkırdağının kaybolması, dizin normal fonksiyonlarını yerine getirmesini zorlaştırır. Bu süreçte, vücut hasarı onarmaya çalışırken eklem çevresinde yeni kemik çıkıntıları (osteofitler) oluşturabilir, bu da ağrıyı ve sertliği daha da artırır.
Diz kireçlenmesinin belirtileri genellikle yavaş yavaş ortaya çıkar ve zamanla kötüleşir. En yaygın belirtiler şunlardır:
Ağrı: En belirgin belirtidir. Özellikle hareket ederken veya günün sonunda dizde ağrı hissedilir.
Sertlik: Sabahları veya uzun süre oturduktan sonra dizde sertlik ve tutukluk hissi.
Şişlik: Diz eklemi çevresinde iltihaplanmaya bağlı şişlik görülebilir.
Sesler: Diz hareket ettikçe çıtırtı, gıcırtı veya sürtünme sesleri duyulabilir.
Hareket Kısıtlılığı: Diz bükme ve düzleştirme hareketlerinde zorlanma.
Diz kireçlenmesinin kesin bir nedeni olmamakla birlikte, birkaç faktör bu duruma yol açabilir:
Yaş: Kıkırdak, yaşla birlikte doğal olarak yıpranır.
Aşırı Kilo: Fazla vücut ağırlığı, diz eklemlerine binen yükü artırır.
Geçmiş Yaralanmalar: Dizde meydana gelen eski kırıklar, menisküs veya bağ yaralanmaları riski artırır.
Genetik Yatkınlık: Aile geçmişinde kireçlenme öyküsü olan kişilerde daha sık görülür.
Tekrarlayan Hareketler: Dizleri sürekli zorlayan meslekler veya sporlar (koşu, futbol) kireçlenme riskini yükseltir.
Diz kireçlenmesi tanısı, hastanın şikayetleri dinlenerek, fiziksel muayene ve röntgen gibi görüntüleme yöntemleriyle konulur. Röntgen, eklem aralığının daraldığını veya kemik çıkıntılarını (osteofit) gösterebilir.
Diz kireçlenmesi tedavisi, hastalığı tamamen ortadan kaldırmasa da belirtileri hafifletmeye ve yaşam kalitesini artırmaya odaklanır. Başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:
Aktivite Değişiklikleri ve Egzersiz: Dize yük bindiren ağır aktivitelerden kaçınmak ve diz çevresindeki kasları güçlendirmek için yüzme veya bisiklet gibi egzersizler yapmak önemlidir.
Kilo Kontrolü: Kilo vermek, diz eklemlerine binen baskıyı azaltmanın en etkili yollarından biridir.
Fizik Tedavi: Diz ağrısını azaltmak, hareketliliği artırmak ve kas gücünü korumak için yapılır.
İlaç Tedavisi: Ağrı kesici ve iltihap giderici ilaçlar belirtileri kontrol altına almada yardımcı olur.
Enjeksiyonlar: Eklem içine uygulanan kortizon veya hyaluronik asit enjeksiyonları geçici rahatlama sağlayabilir.
Ameliyat: İleri evre kireçlenme vakalarında, kıkırdak yenilenmesi ameliyatları veya diz protezi ameliyatı gibi cerrahi seçenekler değerlendirilir.
Unutmayın, dizinizde sürekli ağrı veya sertlik hissediyorsanız, doğru teşhis ve tedavi planı için bir doktora danışmak en doğru adımdır. Erken müdahale, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir ve yaşam kalitenizi önemli ölçüde artırabilir.
Menisküs Yırtıkları 
Omuz Ağrısı ve Yaygın Omuz Sorunları 
Diz Protezi